غدیر

در حوالى قرن سوم هجرى با غیبت حضرت صاحب الامر علیه السّلام شیعیان از یک آزادى نسبى برخوردار شدند و این بدان واسطه بود که تا حدى خیال خلفاى بنى عباس از این جهت آسوده شد، ولى همین آزادى سبب تقویت و تأسیس مجامع شیعه گردید.

روى کار آمدن آل بویه در بغداد و واگذارى منصب هائى بدانها از طرف «مستکفى» خلیفه عباسى، و طرفدارى آنان از شیعه بیش از پیش بتقویت آنان کمک کرد، و در شهر بغداد ساکنین محله‏ هاى بسیارى را شیعیان تشکیل می دادند، و بخصوص محله کرخ تماما در دست شیعه بود و مرکزیتى نسبت به سایر محله ‏هاى شیعه‏ نشین داشت.

"شیخ"مفید پس از آمدن ببغداد در اثر پیشرفتى که در فنون مختلف کرده بود و بواسطه نبوغ و استعداد ذاتى که در او بود نظر شیعیان بغداد و سایر شهرهاى عراق را بخود جلب کرد و در محله کرخ سکونت اختیار کرده و در مسجد آن محله مجلس درس تشکیل داد و اقامه جماعت نمود، شیعیان محله کرخ در اثر پیشرفت هائى که از نظر سیاسى و دینى نصیبشان شده بود و آزادتر از سایر محلات بغداد بودند بطور آشکارا اظهار تشیع می نمودند و شعائر مذهبى خود را علنا انجام میدادند، و بخصوص روزهاى عید غدیر و عاشورا را بسیار اهمیت می دادند، روزهاى عید غدیر محله کرخ یک پارچه چراغان می شد و مجالس جشن و سرور تشکیل می دادند، روزهاى عاشورا دکاکین(مغازه ها) را بسته و در کوچه و بازار دسته‏جات حرکت داده عزادارى می کردند، این تظاهرات براى سنی هاى بغداد ناگوار بود و یکى دو بار هم در بعضى از محلات زد و خوردهائى میان شیعه و سنى درگرفت که با دخالت امراى وقت که همان آل بویه بودند برطرف گشت لکن بطور کلى چون آل بویه طرفدار شیعه بودند سنی ها نمی توانستند از این تظاهرات شیعه جلوگیرى کنند...

ارشاد-ترجمه رسولى محلاتى    مقدمه   ص 25  

عبد العزیز بن مسلم گوید:

«در مرو خدمت [مولایمان‏] حضرت رضا علیه السّلام بودیم، در نخستین روزهاى ورودمان روز جمعه ما و یارانمان در مسجد جامع گرد آمدیم، سخن از امر امامت به میان آوردند و از اختلاف بسیار که در این امر است یاد نمودند، من خدمت آقایم [امام رضا علیه السّلام‏] رسیدم و او را از بحث و کند و کاو مردم در آن موضوع آگاه ساختم.

آن حضرت لبخندى زد و سپس فرمود:

سلیمان بن بلال گوید:

... مردى نزد امیر المؤمنین علیه السّلام آمد و به او عرض کرد:

اى امیر مؤمنان ما را از این مهدى خود آگاه کنید،

 پس آن حضرت فرمود:

«هنگامى که رفتنى‏ ها بروند و منقرض شوند و مؤمنان اندک شوند و آشوب گران از میان بروند پس همان وقت همان وقت،

 آن مرد عرض کرد:  اى امیر مؤمنان این مرد از کدام قوم است؟

 فرمود:

 از بنی هاشم از بلند مقام‏ ترین طوایف عرب است

 از دریائى که از هر سو آب ها بر آن سرازیر است، ...

 پناهگاه پناه‏جویان است و معدن زلال آن است آن گاه که همه تیره و ناصفا شوند،

هنگامى که مرگ شبیخون زند او را ترسى در دل نباشد

و چون مرگ روى نماید سستى و ناتوانى از خود نشان ندهد،

و در میدان نبرد و زور آورى آنجا که دلیران پشتشان به خاک آید، عقب نشینى نکند،

 دامن همّت به کمر زده و پر جمعیّت و پیروزمند و شیر بیشه شجاعت باشد

ریشه‏ کننده ستمگران،

 پشتوانه‏ اى استوار و مردانه

و شمشیرى از شمشیرهاى خدا باشد،

سالار و پرخیرى است که بزرگ‏ شده خاندان جلالت و شرف است

 و ریشه مجد و بزرگواریش در اصیل‏ ترین ریشه‏ ها باشد...

 ساحت و درگاهش از همه شما وسیع تر و دانش او از همه شما فزون تر است

و خویشان و نزدیکان را بیش از همه شما سرکشى مى‏ کند(صله رحم می کند) و حفظ پیوستگى مى‏ نماید،

پروردگارا  

برانگیخته شدن او را مایه به درآمدن و سر رسیدن دلتنگى و اندوه قرار ده

و به واسطه او پراکندگى امّت را جمع ساز،

در این حال با دست خویش به سینه خود اشاره نمود- و فرمود:

«چه بسیار به دیدن او مشتاقم». 

الغیببة (للنعمانی )/ ترجمه غفارى، ص: 306

مهزم بن أبى برده اسدى و دیگران از امام صادق علیه السّلام روایت کرده‏ اند که آن حضرت فرمود:

«به خدا سوگند بدون تردید بسان درهم شکستن آبگینه (شیشه و بلور) درهم خواهید شکست البتّه آن شیشه به صورت اوّلیه باز گردانده شود (آن را ذوب کرده از نو بسازند) و بدان صورت [چنان که بوده‏] باز مى‏ گردد (قابل ترمیم و باز یافتن شکل نخستین خود است) به خدا سوگند حتما درهم خواهید شکست همچون شکستن سفال (گل پخته)، همانا سفال البتّه مى‏ شکند ولى (بدان صورت نخستین) چنان که بوده است باز نمى ‏گردد (قابل ترمیم نیست) [و] به خدا قسم حتما غربال خواهید شد [و] سوگند به‏ خدا بدون شکّ از یک دیگر باز شناخته خواهید شد [و] به خدا قسم پاکسازى خواهید گشت تا جایى که از شما جز اندکى باقى نماند... پس شما اى جماعت شیعه بدین احادیث روایت شده از امیر المؤمنین علیه السّلام و آنان که از امامان علیهم السّلام پس از او بودند ژرف‏ بینانه بنگرید و از آنچه شما را برحذر داشته ‏اند دورى کنید و نسبت به آنچه از ناحیه آنان رسیده با تأمّل کافى بیندیشید و در آن تفکّر کنید چنان تفکّرى که توأم با دقّت کامل و تحقیق باشد...

 الغیببة (للنعمانی )/ ترجمه غفارى، ص: 296

می گویم:

سعی ما آن است که جامعه را به سوی رفاه و لذت جویی و کامروایی بکشانیم غافل از آنکه جامعه با تلاش و کوشش و مواجه شدن با سختی ها محکم و استوار می شود.

هیچ فقیهی با تنبلی و  غفلت به درجه اعلای علم نرسیده

هیچ پزشک و مهندس و متخصصی در رفاه و تن پروری به آن درجه نایل نشده است.

شیعه هم تا به سختی نیفتد و آزمایش نشود حتی به خودش نیز ثابت نخواهد شد که تا کجا پای اهل بیت و آرمان های آنان مقاومت دارد. از این جهت باید همه در معرض امتحانات الهی قرار بگیرند تا حق از باطل جدا شود.

از این رو نوع رفاه و آسایش و سستی و رخوتی که در تمام جامعه در حال رسوخ است نه شیعه پرور است نه انسان ساز.

از عمیره بنت نفیل روایت شده است که گفت:

شنیدم حسین بن علىّ علیهما السّلام مى‏ فرماید: «آن امر که شما انتظارش را مى‏ کشید واقع نخواهد شد تا اینکه پاره‏اى از شما از دیگرى بیزارى جوید و بعضى از شما در روى دیگرى آب دهان اندازد و پاره‏ اى از شما بر کفر دیگرى شهادت دهد و پاره‏ اى از شما عدّه دیگر را نفرین و لعن کند، پس به آن حضرت عرض کردم: خیرى در این چنین زمان نیست، پس حسین علیه السّلام فرمود: تمامى خیر در همان زمان است، قائم ما قیام مى‏ کند و همه اینها را از بین مى‏ برد».

عبد اللَّه بن جبله به واسطه یکى از رجال خود

از امام صادق علیه السّلام روایت کرده که آن حضرت فرمود: «آن امر واقع نخواهد شد تا اینکه پاره‏اى از شما در روى بعض دیگر آب دهان اندازد و تا اینکه پاره‏اى از شما دیگرى را لعن کند و تا اینکه گروهى از شما گروه دیگر را دروغگو بنامد». 

از مالک بن ضمره روایت شده که گفت:

 امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: «اى مالک بن ضمره چگونه خواهى بود وقتى که شیعیان این چنین اختلاف کنند- و انگشتان خویش را در هم نموده بعضى را در میان بعضى دیگر فرو برد- پس عرض کردم: اى امیر المؤمنین در چنان حال اثرى از خیر نخواهد بود، آن حضرت فرمود: تمامى خیر در آن هنگام است.(بعد از ظهوری که اتفاق می افتد)

الغیببة (للنعمانی )/ ترجمه غفارى، ص: 295

می گویم: فکر می کنم زمان ما هم جزو همان زمان هایی باشد که در روایات پیش بینی شده

یکی به نام تب فوتبال و تبع جوانی به دیگری توهین و بی ادبی می کند. آن دیگری به خاطر مسائل سیاسی  گروه و حزب مخالف را به تمسخر و نادانی می گیرد و آن شیعه مخلص دیگر به عنوان طرح مسائل اقتصادی...

نکات که به نظر می رسد:

1.      در روایات می خواهد ظرف زمان ظهور را بیان کند نه اینکه در این اختلافات خیری وجود دارد، یعنی جامعه به این سو کشیده می شود نه اینکه باید به این سو رفت و الا اگر جامعه سمت درست خود را طی می کرد شاید خیلی زودتر ظهور اتفاق می افتاد

2.      این بدان معنا نیست که همه جامعه شیعه دچار چنین اشتباه و لغزشی می شوند

3.      باید دقت کرد بی ایمانی و رعایت نکردن دستورات اهل بیت جامعه را به این سمت و سو می کشاند.

4.      برای حفظ از اشتباهات و نجات از فتنه ها در روایات دستور خواندن این دعا داده شده:

اللهم عرفنی نفسک...

ارادتمند مویدی