حجّاج خشّاب از امام صادق علیه السّلام و آن حضرت از پدران خویش علیهم السّلام روایت کرده گوید:

«رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمود: اهل بیت من در مثل همچون ستارگان آسمانند که هر گاه ستاره‏اى از نظر ناپدید شود اخترى دیگر خواهد دمید تا آنجا که چون ستاره‏اى از آنها سر برزند و شما چشمان خویش بدان سوى دوزید و به سوى او با انگشتان اشاره کنید، پس فرشته مرگ آمده او را در رباید، سپس مدّتى از روزگارتان را این چنین به سر برید، و فرزندان عبد المطّلب جملگى در این امر یکسان شوند و شناخته نگردد کدام از کدام است (یعنى در استحقاق امامت هیچ یک از دیگرى برترى ندارد و همه در عدم قابلیّت آن یکسانند)، پس در چنین حال و وضعى ستاره شما آشکار شود، پس خدا را سپاس گوئید و امامت او را پذیرا شوید».

معروف بن خرّبوذ از امام باقر علیه السّلام روایت کرده که آن حضرت فرمود:

«همانا ما همچون ستارگان آسمانیم که چون ستاره‏اى فرو مى‏رود اخترى دیگر برآید تا آن هنگام که با انگشتان خویش به وى اشاره کنید و ابروان خود بگردانید (بنگرید، یعنى از حال تقیّه به بردن نامش بیرون آئید) خداوند اخترتان را از نظرها پنهان سازد، و فرزندان عبد المطّلب جملگى یکسان شوند (در اینکه هیچ کدام از دیگرى به قابلیّت جلو نیست) و شناخته نشود کدام از کدام است، پس چون ستاره شما بردمد خداى خویش را سپاس گوئید».

عیسى بن عبد اللَّه بن محمد بن عمر بن علىّ بن ابى طالب علیه السّلام از پدر خود و او از جدّ خود و او نیز از پدر خویش امیر المؤمنین علیه السّلام نقل مى‏ کند که آن حضرت فرمود: 

«صاحب این امر از فرزندان من همان کسى است که در باره‏ اش گفته مى‏ شود: مرده است یا هلاک شده؟ نه، بلکه در کدام سرزمین راه مى‏ پیماید (به سر مى ‏برد)».

مفضّل بن عمر گوید: «به امام صادق علیه السّلام عرض کردم: نشانه قائم چیست؟

فرمود: آنگاه روزگار گردش کند و گویند: او مرده یا هلاک شده؟ در کدامین سرزمین مى‏ گردد (به سر مى‏برد)؟ عرض کردم: فدایت شوم سپس چه خواهد شد؟ فرمود:

ظهور نمى‏ کند مگر با شمشیر».

غیبت نعمانى-ترجمه غفارى، ص: 223-219

علىّ بن جعفر از برادرش موسى بن جعفر علیهما السّلام روایت کرده که آن حضرت فرمود: «هنگامى که پنجمین فرزند از امام هفتم ناپدید شود، پس خدا را، خدا را (مواظب باشید) در دینتان شما را از آن دور نسازند که صاحب این امر ناگزیر از غیبتى خواهد بود، تا کسى که بدین امر قائل است از آن بازگردد، همانا آن آزمایشى از جانب خدا است که خداوند خلق خود را بدان وسیله مى‏ آزماید، اگر پدران و اجداد شما دینى صحیح‏ تر از این دین مى‏ شناختند بدون شک از آن پیروى مى‏ کردند، راوى گوید:

عرض کردم اى سرور من آن پنجمین از فرزندان امام هفتم کیست؟ فرمود: اى برادر عزیز! اندیشه‏ هاى شما کوچکتر از این است و پندارهایتان گنجایش برداشت آن را ندارد، اگر زنده بمانید در آینده او را خواهید یافت».
      غیبت نعمانى-ترجمه غفارى، ص: 217

باب- 9 روایاتى در مورد اینکه اگر در روى زمین جز دو نفر کسى باقى نماند حتما یکى از آن دو حجّت خواهد بود 

 ابو عماره حمزة بن طیّار گوید: از امام صادق علیه السّلام شنیدم مى‏ فرماید: «اگر در روى زمین جز دو نفر باقى نماند دومین نفر از آن دو تن، همان حجّت خواهد بود».

کرّام گوید: امام صادق علیه السّلام فرمود: «اگر همه مردم تنها به دو نفر محدود شود، حتما یکى از آن دو امام است و اضافه فرمود: امام و حجّت، آخرین کسى است که از دنیا مى ‏رود تا هیچ کس را بر خدا دلیل نباشد که خدا بدون حجّتى از جانب خود او را رها کرده است».

 باب - 10 روایاتى در غیبت امام منتظر، خلیفه دوازدهم علیه السلام

فرات بن أحنف از امام صادق علیه السّلام روایت کرده که آن حضرت به نقل از پدران خود علیهم السّلام فرمود: «در زمان خلافت امیر المؤمنین علیه السّلام آب فرات بالا آمد، پس آن حضرت و دو فرزندش حسن و حسین علیهم السّلام سوار شدند، چون گذارشان بر طایفه ثقیف افتاد آنان گفتند على آمده است آب را به جاى خود بازگرداند (فرو نشاند)، پس علىّ علیه السّلام فرمود: بدانید به خدا قسم من و این دو فرزندم یقینا کشته خواهیم شد و بدون تردید خداوند مردى را که از فرزندان من است در آخر الزّمان بر مى‏ انگیزد که خونخواهى ما خواهد کرد، و او حتما از مردم پنهان خواهد شد براى مشخّص شدن گمراهان در زمان غیبت، تا جایى که نادان بگوید: خدا را در آل محمّد نیازى نیست».

غیبت نعمانى-ترجمه غفارى، ص: 198

باب- 9- اگر در روى زمین جز دو نفر کسى باقى نماند حتما یکى از آن دو حجّت خواهد بود) 

ابو عماره حمزة بن طیّار گوید: از امام صادق علیه السّلام شنیدم مى‏فرماید: «اگر در روى زمین جز دو نفر باقى نماند دومین نفر از آن دو تن، همان حجّت خواهد بود».

ابو عماره حمزة بن طیّار از امام صادق علیه السّلام روایت مى‏ کند که آن حضرت فرمود: «اگر در روى زمین تنها دو نفر باقى بمانند یکى از آن دو، بر همراه خود حجّت خواهد بود».

کرّام گوید: امام صادق علیه السّلام فرمود: «اگر همه مردم تنها به دو نفر محدود شود، حتما یکى از آن دو امام است و اضافه فرمود: امام و حجّت، آخرین کسى است که از دنیا مى‏رود تا هیچ کس را بر خدا دلیل نباشد که خدا بدون حجّتى از جانب خود او را رها کرده است».

یونس بن یعقوب از امام صادق علیه السّلام روایت مى‏ کند از آن حضرت شنیده است که مى‏ فرمود: «اگر در روى زمین جز دو نفر کس دیگرى باقى نباشد حتما یکى از آن دو نفر امام است».

   غیبت نعمانى-ترجمه غفارى، ص: 197

  (باب- 8) (خداوند زمین خود را بدون حجّت وانمى‏ گذارد)

از فرمایش مشهور امیر المؤمنین علىّ علیه السّلام است به کمیل بن زیاد نخعى که کمیل گوید: امیر المؤمنین صلوات اللَّه علیه دستم را گرفت و مرا به سمت صحرا بیرون برد، وقتى به صحرا رسید آه عمیقى کشید و فرمود:... جز این نباشد که زمین از حجّتى که به همراه برهان خود براى خدا قیام مى‏کند خالى نمى‏ماند یا به صورت آشکار و معلوم، و یا بیمناک پنهان تا حجّت هاى خدا و دلایل روشنگر او باطل نگردد».

ابو اسحاق سبیعى گوید: از فرد مورد اطمینانى از اصحاب امیر المؤمنین علیه السّلام شنیدم که مى‏ گفت: امیر المؤمنین علیه السّلام در خطبه‏ اى طولانى که در کوفه ایراد کرد، فرمود:

خداوندا ناگزیر تو باید داراى حجّت هائى در زمین خود باشى، حجتى پس از حجّت دیگر بر خلق خود که آنان را به دین تو هدایت کنند و به آنان دانش تو را بیاموزند تا پیروان اولیاى تو از هم جدا نشوند، آن حجّت یا آشکار است ولى فرمانبردارى نمى‏ شود، یا پنهان و نگران و مراقب خود است. اگر شخص آنان در حال آرامش و سکوتشان در حکومت هاى ناحقّ از مردم غایب شده باشند، علم آنان که رواج یافته از مردم پنهان نمى‏ شود و آداب ایشان در دل هاى مؤمنین پابرجا است و بدان عمل مى‏ کنند و مؤمنین بدان چه تکذیب‏ کنندگان از آن در هراسند و اسراف‏کاران نیز از آن شانه خالى مى‏ کنند مأنوسند، به خدا سوگند این سخن کالائى است که به رایگان به شما داده مى‏ شود، اى کاش کسى بود که آن را به یارى خردش (بگوش دل) مى‏ شنید و آن را مى‏ شناخت و باور مى‏ داشت و از آن پیروى مى‏ کرد و در راهش گام بر مى‏ داشت و بدان وسیله رستگار مى ‏شد.

       غیبت نعمانى-ترجمه غفارى، ص: 192