(باب- 8) (خداوند زمین خود را بدون حجّت وانمى‏ گذارد)

از فرمایش مشهور امیر المؤمنین علىّ علیه السّلام است به کمیل بن زیاد نخعى که کمیل گوید: امیر المؤمنین صلوات اللَّه علیه دستم را گرفت و مرا به سمت صحرا بیرون برد، وقتى به صحرا رسید آه عمیقى کشید و فرمود:... جز این نباشد که زمین از حجّتى که به همراه برهان خود براى خدا قیام مى‏کند خالى نمى‏ماند یا به صورت آشکار و معلوم، و یا بیمناک پنهان تا حجّت هاى خدا و دلایل روشنگر او باطل نگردد».

ابو اسحاق سبیعى گوید: از فرد مورد اطمینانى از اصحاب امیر المؤمنین علیه السّلام شنیدم که مى‏ گفت: امیر المؤمنین علیه السّلام در خطبه‏ اى طولانى که در کوفه ایراد کرد، فرمود:

خداوندا ناگزیر تو باید داراى حجّت هائى در زمین خود باشى، حجتى پس از حجّت دیگر بر خلق خود که آنان را به دین تو هدایت کنند و به آنان دانش تو را بیاموزند تا پیروان اولیاى تو از هم جدا نشوند، آن حجّت یا آشکار است ولى فرمانبردارى نمى‏ شود، یا پنهان و نگران و مراقب خود است. اگر شخص آنان در حال آرامش و سکوتشان در حکومت هاى ناحقّ از مردم غایب شده باشند، علم آنان که رواج یافته از مردم پنهان نمى‏ شود و آداب ایشان در دل هاى مؤمنین پابرجا است و بدان عمل مى‏ کنند و مؤمنین بدان چه تکذیب‏ کنندگان از آن در هراسند و اسراف‏کاران نیز از آن شانه خالى مى‏ کنند مأنوسند، به خدا سوگند این سخن کالائى است که به رایگان به شما داده مى‏ شود، اى کاش کسى بود که آن را به یارى خردش (بگوش دل) مى‏ شنید و آن را مى‏ شناخت و باور مى‏ داشت و از آن پیروى مى‏ کرد و در راهش گام بر مى‏ داشت و بدان وسیله رستگار مى ‏شد.

       غیبت نعمانى-ترجمه غفارى، ص: 192